This article contains a critical review of the provisions in the Dutch penal code regarding group defamation and hate speech. It is argued that not only these provisions themselves but also their application by the Dutch supreme court, constitutes a problem for the legitimacy and functioning of representative democracy. This is due to the tendency of the supreme court to employ special constraints for offensive, hateful or discriminatory speech by politicians. Because such a special constraint is not provided or even implied by the legislator, the jurisprudence of the supreme court is likely to end up in judicial overreach and therefore constitutes a potential – if not actual – breach in the separation of powers. In order to forestall these consequences, the protection of particularly political speech should be improved, primarily by a revision of the articles 137c and 137d of the Dutch penal code or the extension of parliamentary immunity.

Increasingly often, it is stated that the universal values underpinning Western liberal democracies are a product of a ‘Judeo-Christian’ tradition. This article explores the legitimacy of this claim from the perspective of liberal-democratic theory. It argues that state-endorsed claims about the historical roots of liberal-democratic values are problematic (1) if they are promoted as though they are above democratic scrutiny and (2) if they insinuate that citizens who belong to a particular (majority) culture remain the ‘cultural owners’ of the core values underpinning the state. More pragmatically, the paper suggests that the claim carries the risk of failing to facilitate all citizens becoming or remaining committed to nurturing fundamental rights and a shared society based on norms of democratic equality.

Na een beperkte Vlaamse participatie tussen 1935 en 1970, kwam er een geleidelijke verankering van de VWR in Vlaanderen, met een grote bloei in de jaren tachtig en negentig, met jonge professoren die voltijds actief waren op het gebied van de rechtsfilosofie en/of de rechtstheorie. Na 2000 vermindert de inbreng van Vlaanderen echter in belangrijke mate. Er wordt nog vrij veel gepubliceerd in R&R/NJLP, maar nauwelijks nog door professionele rechtsfilosofen of rechtstheoretici. Institutioneel wordt de internationale (Engelstalige) dimensie van de VWR versterkt (redactieraad, sprekers), maar vermindert de Vlaamse aanwezigheid in redactie, redactieraad en bestuur. De Vlaamse aanwezigheden op VWR-vergaderingen zijn vaak eenmalig en steeds minder van professionele rechtsfilosofen of rechtstheoretici. De afbouw van de leerstoelen en zelfs van het onderwijs in deze domeinen in Vlaanderen is de belangrijkste verklaring hiervoor.

In dit artikel wordt langs wijsgerige weg de verhouding tussen tijd, identiteit en het verlenen van (sterkere) verblijfsaanspraken aan migranten onderzocht en verhelderd door een nieuwe betekenis van de term worteling voor te stellen. Want wat is worteling nu eigenlijk? Het is de relatie tussen menselijke tijd, worteling en het migratierecht die in dit artikel filosofisch wordt uitgediept. Dit om te verklaren waarom we in het migratierecht vreemdelingen in het algemeen na verloop van tijd sterkere aanspraken verlenen. In dit artikel wordt betoogd dat het verblijf van vreemdelingen op het grondgebied ervoor zorgt dat hun leven aldaar na verloop van tijd een vanzelfsprekend onderdeel uitmaakt van hun identiteit, en van het leven van anderen. Het is dit vanzelfsprekend worden van mensen door de tijd dat de grond is voor het bestaan van formele tijdscriteria voor insluiting in het migratierecht.

Rawls’s ’idealized’ notion of reciprocity is compared with the ’real-life’ concept of reciprocity as it has been developed in social scientific theory. The two perspectives appear to differ significantly as concerns dimensions related to equality, human motivation, the temporal aspects of reciprocity, and the supposed mental origin of reciprocity. Whereas norms of obligation and feelings of moral indebtedness are constitutive for reciprocity in real-life encounters, equality, freedom and rationality are the basis for reciprocity in the hypothetical world of the ’conjectural account’. Rather than being fundamentally incompatible, the idealized and the real-life perspectives on reciprocity seem to apply to different spheres of social life, the first requiring greater formality and universality than the second, which allows for more variation and particularities.